40-lecie Centrum Formacji Misyjnej

W tym roku Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie świętuje 40 lat działalności. Z tej okazji w dniach 24-25 stycznia odbyła się dwudniowa sesja.

Pierwszego dnia obchodów, 24 stycznia, misjonarze z całego świata dzielili się świadectwami oraz doświadczeniami z etapu przygotowania do wyjazdu na misje. Przeważały wypowiedzi akcentujące potrzebę istnienia CFM i wyrazy uznania dla pracy, która w tej instytucji jest wykonywana. Pojawiły się jednak także głosy krytyczne. Dotyczyły one głównie formy prowadzenia formacji duchowej, jak również wątku nie do końca uregulowanych zasad ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego dla misjonarzy świeckich. Misjonarze wypowiadali się w ramach trzech paneli dyskusyjnych prowadzonych online. Całość moderował ks. Adam Wiński, misjonarz na Kubie w latach 2015-2023.

Kolejnego dnia, 25 stycznia, odbyła się konferencja naukowa na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, która zgromadziła biskupów, księży, siostry zakonne i świeckich zaangażowanych w misje.

Konferencję otworzył ks. prof. dr hab. Marek Tatar, prodziekan ds. współpracy międzynarodowej i studiów niestacjonarnych Wydziału Teologicznego UKSW, który nawiązał do liturgicznego wspomnienia nawrócenia św. Pawła świętowanego tego dnia: „W świętym Pawle dostrzegamy nie tylko jego konwersję, głęboką wiarę, ale również budowniczego pierwszych wspólnot chrześcijańskich u samych początków Kościoła”. Następnie, gratulując jubileuszu, podkreślił: „Czterdzieści lat funkcjonowania Centrum Formacji Misyjnej to jest ogromne dzieło Kościoła w Polsce dla Kościoła powszechnego”. Wykładowca UKSW zaakcentował też znaczenie współpracy merytoryczno-badawczej UKSW i CFM dla rozwoju myśli misjologicznej i misyjnej, co „przekłada się na coraz większą świadomość, że misje dotyczą każdego ochrzczonego i są szczególnym wyzwaniem w obecnych cywilizacyjno-kulturowych zmianach”.

Naukowe referaty wygłosili o. prof. dr hab. Wojciech Kluj OMI, o. dr Ryszard Szmydki OMI oraz o. dr Jean-Claude Angoula CSSP z Paryża.

Ojciec prof. ucz. dr hab. Wojciech Kluj OMI (UKSW) przedstawił temat: „Tradycja formacji misyjnej w Kościele powszechnym”. Prelegent sięgnął do czasów starożytnych (V i VI w.), do tradycji syryjskiej: „Z historii ewangelizacji Gruzji dowiadujemy się o trzynastu mnichach syryjskich, misjonarzach, który udali się na ziemie obecnej Gruzji. Wtedy utrwalił się monastyczny model działalności misyjnej. Pierwsze przygotowanie było w monasterze, skąd wyruszali na tereny misyjne. Tę formę przygotowania misyjnego praktykowali m.in. misjonarze Słowian Cyryl i Metody. Wtedy już ważna była w przygotowaniu do pracy misyjnej nauka języków ludów, którym głosili Ewangelię”. Następnie kontynuował: „Do stworzenia pierwszych seminariów misyjnych przygotowujących do pracy misyjnej doszło w XVII w., przyczynili się do tego karmelici bosi. Duże zasługi miał w tym Tomasz od Jezusa, karmelita, który stworzył dwa podręczniki do formacji misyjnej, tzw. traktaty misjologiczne: Stimulus missionum sive de propaganda a religiosis (Rzym 1610) i De procuranda salute omnium gentium (Antwerpia 1613). On też był założycielem w 1622 r. seminarium misyjnego w Lowanium, które było kuźnią misjonarzy dla całej północnej Europy i wielu krajów pozaeuropejskich. Za jego życia (1622) Grzegorz XV założył w Rzymie Kongregację Rozkrzewiania Wiary, która miała na celu uwolnienie misji Kościoła katolickiego od władzy państw kolonialnych, a była ucieleśnieniem postulatów Tomasza od Jezusa opublikowanych dziewięć lat wcześniej. W swojej refleksji misjologicznej Tomasz od Jezusa był bardzo nowoczesny, gdyż zachęcał do oddania się posłudze ewangelizacji nie tylko biskupów, kapłanów i zakonników, ale także wiernych świeckich”.

Drugi prelegent, o. dr Jean-Claude Angoula CSSP, Kameruńczyk, dwadzieścia lat posługiwał w Senegalu, gdzie m.in. był rektorem Centrum św. Augustyna, Instytutu Filozofii i Teologii dla integralnej formacji zakonników i przyszłych księży w Dakarze. Obecnie jest redaktorem naczelnym czasopisma „Spiritus”, które jest wydawane w Paryżu. Ojciec Angoula przedstawił referat pt. „Préparation des missionnaires au travail ad gentes au Sénégal” („Przygotowanie misjonarzy do misji ad gentes w Senegalu”).

Zakonnik podkreślił, że wśród pilnych priorytetów przygotowania do pracy ewangelizacyjnej jest wypracowanie i zastosowanie odpowiednich metod edukacyjnych, dzięki którym Instytut Filozofii i Teologii mógłby wysyłać dobrze przygotowanych misjonarzy do pracy. „Instytut stara się oferować kursy i sesje szkoleniowe zarówno dla postulantów, jak i nowicjuszy, biorąc pod uwagę też formację w poszczególnych zgromadzenia, z których pochodzą studenci. Celem formacji jest przygotowanie misjonarza otwartego na drugiego innego człowieka. Udajemy się bowiem na misje, aby wejść w kulturę innych i żyć Ewangelią razem z nimi w tej nowej dla nas kulturze. Cały proces formacji początkowej i ciągłej musi nas przygotować do globalnego uczestnictwa w misji Kościoła” – podsumował cel formacji senegalskiej instytucji duchacz.

„Misyjność w nauczaniu papieża Franciszka” to temat prelekcji wygłoszonej przez o. dr. Ryszarda Szmydkiego OMI, pracownika Sekcji ds. Pierwszej Ewangelizacji w Dykasterii ds. Ewangelizacji. W swoim referacie prelegent wskazał, iż obecny papież od samego początku podejmuje starania, aby Kościół stawał się bardziej misyjny. „W encyklice Evangelii gaudium – mówił oblat – papież wezwał wszystkich do nowego etapu ewangelizacji, proponując zasadnicze wytyczne dotyczące misyjności Kościoła. Nowy etap ewangelizacji według Franciszka ma być pełen zapału i ewangelicznej radości, a jego wyznacznikami: misyjne wyjście i docieranie do peryferii; duszpasterskie i misyjne nawrócenie, reforma i misyjna odnowa Kościoła oraz przepowiadanie z serca Ewangelii”.

W dalszej części referatu o. Szmydki, na przykładzie konkretnych papieskich decyzji, przedstawił proces reformy Kurii Rzymskiej. Prelegent przywołał treść konstytucji apostolskiej Praedicate Evangelium – o Kurii Rzymskiej i jej służbie Kościołowi w świecie: „Celem reformy rzymskiej instytucji było zharmonizowanie posługi kurialnej z nowym etapem misyjnym, nadanie oblicza synodalności, wzmocnienie skuteczności ewangelizacji oraz wyostrzenie misyjnej natury Kościoła”.

Prelegent zatrzymał się dłużej na kwestii reformy Dykasterii ds. Ewangelizacji, która dla papieża była sprawą priorytetową. „Obecna Dykasteria ds. Ewangelizacji ma dwie sekcje: Sekcję ds. Nowej Ewangelizacji i Sekcję ds. Pierwszej Ewangelizacji (która przejęła zadania Kongregacji Ewangelizacji Narodów). Dykasterii ds. Ewangelizacji przewodniczy sam papież, a każda z dwóch sekcji jest zarządzana w jego imieniu przez proprefekta” – wyjaśniał ks. Szmydki.

Na zakończenie prelegent podkreślił, iż zwołane dwa lata temu XVI Zgromadzenie Ogólnego Synodu Biskupów pod hasłem „Ku Kościołowi synodalnemu – komunia, uczestnictwo, misja”, wskazuje jednoznacznie, że misyjność jest jednym z trzech niezbędnych filarów życia Kościoła.

W południe w pokamedulskim kościele na warszawskich Bielanach celebrowano uroczystą Mszę Świętą. Przewodniczył jej i kazanie wygłosił bp Jan Piotrowski. „Każda kultura jest godna Ewangelii” – przywołał słowa św. Jana Pawła II na początku liturgii, wskazując, że do wszystkich ludów Pan Jezus posłał uczniów, by głosili Dobrą Nowinę. „Dziękujemy Panu Bogu za to wszystko, co działo się przez te czterdzieści lat istnienia Centrum Formacji Misyjnej” – mówił, zaznaczając, że formowało się w nim ponad tysiąc osób – świeckich, sióstr zakonnych, księży zakonnych i diecezjalnych. „Jesteśmy przekonani, że to, co robimy, ma sens, bo naszym sensem jest Jezus Chrystus, ten sam wczoraj i dziś, i na zawsze” – mówił bp Piotrowski.

W koncelebrze wzięli udział ordynariusz warszawsko-praski biskup Romuald Kamiński, tarnowski biskup Andrzej Jeż, płocki biskup Szymon Stułkowski oraz biskup pomocniczy diec. tarnowskiej Leszek Leszkiewicz.

Popołudniową sesję w auli UKSW rozpoczął bp Jan Piotrowski, prezentując posoborowe zaangażowanie Kościoła w Polsce w dzieło misyjne, a zwłaszcza działalność Centrum Formacji Misyjnej. Zauważył, że formacja obejmuje szerokie przygotowanie misjologiczne, duchowe i językowe. „Elementy formacji są komplementarne, wzajemnie się ubogacają i przenikają” – mówił, wskazując na konieczność dostosowywania formacji do potrzeb. „Zajęcia z medycyny tropikalnej powinny być bardziej ukierunkowane na docelowy teren misyjny, a oferta przygotowania psychologicznego wymaga poszerzenia np. o kwestie związane z samotnością czy uzależnieniami” – zauważył przewodniczący KEP ds. Misji. Wskazał też na inne wyzwania wymagające umiejętności inżynierskich, technicznych czy informatycznych. Podkreślił także konieczność wsparcia misjonarzy wracających do swojego kraju.

Ks. Eugeniusz Szyszka, dyrektor CFM, wyraził zadowolenie z tego, że Centrum Formacji Misyjnej rzeczywiście stanowi dla misjonarzy dom, do którego chętnie wracają. „To nie tylko budynki, struktury, ale przede wszystkim ludzie, zwłaszcza ci bezpośrednio służący misjonarzom” – powiedział, wymieniając m.in. kucharkę, sprzątających, sekretarkę, lektorki i innych dbających o „radosną misyjną atmosferę”. „To nie tylko ich praca, ale też oddanie swojego serca dla drugiego człowieka” – podkreślił.

Centrum Formacji Misyjnej przygotowuje do posługi na placówkach misyjnych kapłanów diecezjalnych i zakonnych, siostry i braci zakonnych oraz świeckich. Jest miejscem kształcenia przyszłych misjonarzy i jednocześnie ich domem, kiedy przyjeżdżają z misji na urlop do Polski. Od 1984 r., czyli od czasu, gdy powstało Centrum, formację w nim podjęło 1109 osób. Centrum Formacji Misyjnej jest jedną z agend Komisji Episkopatu Polski ds. Misji.

mk/pdm

Zdjęcia z obchodów jubiluszu w linku: https://photos.app.goo.gl/93mhAMqxLaETef2w9