400 lat temu powstała KEN

6 stycznia 2022 r. Kongregacja Ewangelizacji Narodów obchodziła 400 lat zarządzania działalnością misyjną w świecie.

Przed 400 laty – 6 stycznia 1622 r. – Grzegorz XV (1621-1623) powołał Congregatio de Propaganda Fide (Kongregację Rozkrzewiania Wiary) jako najwyższy organ głoszenia wiary Chrystusowej, powierzając jej zadanie wspierania ponownego zjednoczenia chrześcijan i szerzenia wiary wśród pogan.

Utworzenie nowego urzędu kurialnego było w pewnym sensie uwieńczeniem długiego okresu dążeń biskupów Rzymu do wyjęcia misji ad gentes spod prawie wyłącznej jurysdykcji mocarstw kolonialnych i przywódców europejskich.

Chodziło więc o przestawienie działalności Kościoła – zarówno Starego, jak i Nowego Świata – na cele wyłącznie duchowe, porzucając dotychczasową szkodliwą praktykę misyjną, prowadzoną pod patronatem europejskich mocarstw kolonialnych oraz przezwyciężając partykularne tendencje działalności misyjnej zakonów i zgromadzeń zakonnych.

Kongregację Rozkrzewiania Wiary tworzyło 13 kardynałów, dwóch biskupów i sekretarz – Francesco Ingoli. Nowy urząd kościelny miał też władzę podejmowania decyzji w celu zapewnienia szybkości i skuteczności działania w wielkim dziele ewangelizacji. W 1627 r. Urban VIII (1623-1644) założył Kolegium Urbanianum „Propaganda Fide” w celu kształcenia duchowieństwa diecezjalnego dla potrzeb misji oraz Drukarnię Polyglotta do wydawania dokumentów i tekstów w różnych językach ówczesnych ludów.

Tym samym rozpoczął się zwrot od misji kolonialnej w kierunku budowania misji czysto kościelnej. Misje na wszystkich kontynentach zaczęły podlegać wyłącznej jurysdykcji papieża. Było to sprzeczne z celami władców kolonialnych, którzy chcieli zaszczepiać na terenach misyjnych chrześcijaństwo europejskie i sprzeciwiali się na przykład tworzeniu „Kościoła indiańskiego” po odkryciu przez Krzysztofa Kolumba Ameryki. Nowa Kongregacja dążyła do budowania chrześcijaństwa inkulturowanego.

Od czasu założenia Kongregacji, która swą obecną nazwę przyjęła z chwilą gruntownej reformy Kurii Rzymskiej, przeprowadzonej przez św. Pawła VI na mocy bulli „Regimini Ecclesiae Universae” z 15 sierpnia 1967 r., zadania i obowiązki tego rzymskiego urzędu misyjnego prawie się nie zmieniły. Święty Jan Paweł II w swej konstytucji apostolskiej „Pastor bonus” z 28 czerwca 1988 r., również reformującej Kurię, potwierdził tę ogólną zasadę jurysdykcji, o której wspominał Sobór Watykański II w dokumencie „Ad gentes” nt. misyjnej działalności Kościoła, pisząc, iż „zadaniem Kongregacji jest kierowanie i koordynowanie na całym świecie samego dzieła ewangelizacji narodów i współpracy misyjnej”.

Od 1922 r. w struktury Kongregacji zostały włączone dzieła misyjne zajmujące się pomocą Kościołowi na terenach misyjnych, którym właśnie w owym roku Pius XI nadał status papieskich. Są to Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary, Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci, Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła i Papieska Unia Misyjna, tworzące Radę Wyższą Papieskich Dzieł Misyjnych w Kongregacji.

Według statystyk watykańskiej agencji prasowej Fides, obecnie Kongregacji podlega 1117 jednostek kościelnych: najwięcej w Afryce – 517 i w Azji – 483, następnie w Ameryce – 71 i Oceanii – 46. Pod pojęciem jednostki kościelnej należy rozumieć archidiecezje, diecezje, opactwa terytorialne, wikariaty apostolskie, prefektury apostolskie, misje sui iuris, prałatury terytorialne, administratury apostolskie i ordynariaty wojskowe.

FIDES/Watykan/skrót