Historia PUM w Polsce

Historia PUM w Polsce

    Unia Misyjna Duchowieństwa (wcześniej Związek Misyjny Duchowieństwa) została powołana w Polsce, z siedzibą w Warszawie, już w 1919 roku. Dokonał tego kard. Aleksander Kakowski w wyniku zachęty kard. Van Rossum, ówczesnego prefekta Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. W 1924 r. Episkopat Polski na konferencji w Częstochowie uchwalił jej reorganizację i wprowadzenie do wszystkich diecezji. Na wniosek Episkopatu w styczniu 1925 r.  bł. Antoni Julian Nowowiejski, biskup płocki, został przez wyżej wymienioną Kongregację mianowany dożywotnio pierwszym prezesem krajowym Związku Misyjnego Duchowieństwa.

   Zjazdy odbywały się każdego roku, zwykle w Warszawie lub w Płocku, raz w Częstochowie i dwa razy w Poznaniu. W 1935 r. utworzono biuro, tzn. centralę krajową ZMD w Płocku. Organem prasowym były wydawane przez jezuitów w Krakowie “Misje Katolickie”. Związek, prowadząc działalność wydawniczą, opublikował m.in.   Atlas misji katolickich   oraz książki o. Pawła Manny:   Za mało żniwiarzy   i   Misje a duchowieństwo.   
W latach 1932-1939 odbyły się trzy Kongresy Misyjne ZMD. Pierwszy miał miejsce w Warszawie (27-28 IX 1932 r.). Wzięło w nim udział 14 biskupów, 216 księży i 21 kleryków; drugi – z udziałem ok. 200 delegatów odbył się w Poznaniu (12-13 I 1938 r.); trzeci zgromadził w Wilnie ok. 300 delegatów (22-26 VI 1939 r.). W 1939 r. ZMD liczył 10 060 członków, wśród których było 7 635 kapłanów diecezjalnych, 411 kapłanów zakonnych i 1 044 seminarzystów. We wszystkich 21 seminariach duchownych w Polsce były  Koła Misyjne Kleryków.

   Bł. abp A. J. Nowowiejski zmarł w maju 1941 r. w obozie zagłady w Działdowie. W październiku tegoż roku w tym samym obozie został zamordowany  bł. bp Leon Wetmański, sufragan Arcybiskupa i sekretarz Związku Misyjnego Duchowieństwa.

   W maju 1947 r. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary mianowała prezesem ZMD bpa Tadeusza Pawła Zakrzewskiego z Płocka. W odezwie do kapłanów z 1948 r. bp T. Zakrzewski pisał, że w sytuacji, jaka się wówczas wytworzyła, nie są powołani do wyjazdu na misje. Jednocześnie przypomniał, że Statuty zobowiązują członków Unii do: modlitwy w intencji misji, upowszechniania nauki o misjach, budzenia powołań misyjnych, budzenia zapału misyjnego w kazaniach, konferencjach, rozmowach, uaktywniania Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary, Papieskiego Dzieła Dziecięctwa Jezusowego i Papieskiego Dzieła św. Piotra Apostoła (ustawa z dn. 4 XI 1949 r. zawiesiła je w Polsce), a także do organizowania uroczystości misyjnych i werbowania braci kapłanów do ZMD.

   W 1962 r. ks. bp Zakrzewski zmarł, w następnym zaś roku dyrektorem krajowym Unii został  bp Jan Wosiński, sufragan diecezji płockiej. W związku z zaleceniem Soboru Watykańskiego II jednym z zasadniczych jego postulatów było utworzenie Komisji Episkopatu do Spraw Misji oraz odnowienie Papieskich Dzieł Misyjnych w Polsce.

   Dotychczasowe struktury PUM w diecezjach ubogacił on strukturami zakonnymi. W 1966 r. zwrócił się do Wyższych Przełożonych Zgromadzeń Męskich w Polsce z prośbą o wyznaczenie w każdym zgromadzeniu promotora do spraw misji. Podobną prośbę skierował w roku następnym do Wyższych Przełożonych Zgromadzeń Zakonnych Żeńskich. Bardzo ważną strukturą dla animacji misyjnej stały się  Komisje Misyjne przy Konsultach Wyższych Przełożonych Zakonów oraz Zgromadzeń Męskich i Żeńskich. Równocześnie została powołana w 1967 r. Komisja Episkopatu do Spraw Misji, która już na drugim posiedzeniu, w marcu 1968 r., podjęła uchwałę wznowienia działalności wszystkich czterech Papieskich Dzieł Misyjnych.

   W 1970 r. bp Jan Wosiński został mianowany przez Kongregację Rozkrzewiania Wiary dyrektorem krajowym PDRW i PDPA, a w 1975 roku również PDMD. Według posoborowych Statutów PDM z 1980 r. wszystkie cztery Papieskie Dzieła Misyjne mają jednego dyrektora krajowego. Jednakże PUM była w Polsce nie tylko duszą pozostałych Papieskich Dzieł Misyjnych, ale zaraz po wojnie stała się też pomostem ich ciągłości historycznej i początkiem odnowy.