Lumen Gentium. Zeszyty Misjologiczne Nr 2/2014

Teologia religii

W swojej wielkiej encyklice misyjnej Redemptoris missio św. Jan Paweł II podkreślał, że „powszechność zbawienia nie oznacza,że otrzymują je tylko ci, którzy w wyraźny sposób wierzą w Chrystusa i weszli do Kościoła. Jeśli zbawienie zostało przeznaczone dla wszystkich, musi ono być dane konkretnie do dyspozycji wszystkich. Oczywiste jest jednak, że dziś, tak jak i w przeszłości, wielu ludzi nie ma możliwości poznania czy przyjęcia ewangelicznego Objawienia i wejścia do Kościoła.

Żyją oni w warunkach społeczno-kulturowych, które na to nie pozwalają, a często zostali wychowani winnych tradycjach religijnych” (RMis 10). To stwierdzenie może wprowadzać nas w świat teologii religii, która uprawiana jest głównie przez teologów chrześcijańskich.Ta dyscyplina teologiczna próbuje dokonać namysłu nad innymi wierzeniami religijnymi z pozycji własnej teologii, w świetle własnego objawienia. Wychodzi ona bowiem od prawdziwości prawd objawionych swojej religii i zastanawia się w jej świetle jakie jest miejsce innych religii w historii zbawienia?

Przedmiotem teologii religii może być religia w ogóle lub konkretna religia. Niekiedy jest ona rozumiana jako apologia własnej religii i prezentuje szeroką gamę stanowisk, począwszy od ekskluzywizmu do skrajnego relatywizmu. Ale zasadniczo teologię religii charakteryzuje badanie tego, jak w świetle objawienia i własnej doktryny jawią się inne religie oraz jaką rolę pełni wielość religii w całości zbawczego zamiaru Boga.

Chrześcijańska teologia religii wyłoniła się w starożytności. W pismach ojców Kościoła można znaleźć godną uwagi otwartość na inne religie, chociaż nie była to wśród nich postawa dominująca. Justyn, Klemens Aleksandryjski, Ireneusz, Euzebiusz z Cezarei, Maksym Wyznawca – to niektórzy tylko ojcowie Kościoła, umieszczający inne kultury i religie w perspektywie zbawczej. Oni są twórcami teologii „zarodków Słowa”, Logosu, teologii historii oraz tzw. praeparatio Evangélica. Teologiczny fundament chrześcijańskiej teologii religii stanowi przekonanie, że istnieje jeden Bóg, z którego ręki wyszły wszystkie ludy. Prowadzi On do siebie wszystkich ludzi. Stąd też dla wyznawców innych religii Chrystusowe zbawienie dostępne jest mocą łaski, która, choć ma tajemniczy związek z Kościołem, nie wprowadza ich do niego formalnie, ale oświeca ich w sposób odpowiedni do ich sytuacji wewnętrznej i środowiskowej. Łaska ta pochodzi od Chrystusa, jest owocem Jego ofiary i zostaje udzielana przez Ducha Świętego; pozwala ona, by każdy przy swej dobrowolnej współpracy osiągnął zbawienie.

Dlatego Sobór, stwierdziwszy centralne miejsce tajemnicy paschalnej, oświadcza: «Dotyczy to nie tylko wiernych chrześcijan, ale także wszystkich ludzi dobrej woli, w których sercu działa w sposób niewidzialny łaska. Skoro bowiem za wszystkich umarł Chrystus i skoro ostateczne powołanie człowieka jest rzeczywiście jedno, mianowicie boskie, to musimy uznać, że Duch Święty wszystkim ofiarowuje możliwość dojścia w sposób Bogu wiadomy do uczestnictwa w tej paschalnej tajemnicy»” (RMis 10).

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

ROZPRAWY I ARTYKUŁY

Zbigniew Kubacki SJ, Węzłowe problemy współczesnej teologii religii

Ireneusz S. Ledwoń OFM, Wyjątkowy charakter chrześcijaństwa w kontekście pluralizmu religii

Ks. Marcin Dąbrowski, Przemiany Kościoła posoborowego jako kontekst współczesnej teologii religii

Ks. Marek Skierkowski, Jaki dialog międzyreligijny dzisiaj?

DOKUMENTACJE

Vito Del Prete PIME, Paweł VI i misje

Ks. Tomasz Atłas, Z Ewangelią do narodów, Homilia na Światowy Dzień Misyjny, 19.10.2014

Ks. Marek Tatar, Życie konsekrowane wobec misyjnego charakteru Kościoła

Andrzej Jastrzębski OMI, Oblatio sequitur esse